Iñigo Salaberria bere belaunaldiko bideo-artista garrantzitsuenetako bat izan zen; aldizkako karrera egin bazuen ere, adorez eutsi zion laurogeiko hamarkadatik gaur egunera arte.
Valladolideko eta Paris III-ko unibertsitateetan Historia eta Estetika Zinematografikoa ikasi ondoren, 1984an eta 1985ean izan zuen bideoartearekin lehen harremana, Parisko American Centerreko bideo-ikastaroen bidez. Bertan, laguntzaile tekniko gisa lan egin zuen Michel Jaffrennou, Joan Logue, William Wegman edo Ken Feingold bezalako artista ospetsu eta eraginkorren tailerretan.
Espainiako bideo-artearen bigarren belaunaldikoa izanik, Salaberriak oso lan koherentea garatu zuen, eta bere begirada propioa, xehekaria eta gogoetatsua emateko interesa izan zuen ezaugarri, betiere pertzepzio-aldaketei arreta handia eskainiz, eta argi eta garbi bat zetorren irudiaren alderdi fenomenologikoetan zentratuago zegoen ikus-entzunezko esperimentalaren tradizioarekin. Hasieratik bertatik egin zuen ikus-entzunezko lanaren ezaugarria kontenplazio-jarrera nabarmena izan zen: lan hori, funtsean, begirada behatzaile eta sarkor batean oinarritu zen, ikusgaiaren itxura hutsa gainditu nahian. Hala ere, aipatu dugun koherentzia horren barruan, bere lanean xehetasun handiagoz begiratuz gero, hainbat begirada sotil ikus ditzakegu, oro har artista poliedrikoaren eta konplexuaren erretratua osatzen dutenak.
Horrela, bere zinten ikuspegi kronologikoan, ikusleak hasieran pintura inpresionistaren premisetatik (Quai de Javel [1984], Caliza [1985] edo Disdirak [1992] lanetan) abiatzen den begirada eraldatzen eta hazten lagun dezake, ondoren bidaiari erromantikoarena edo etnografo esperimentalarena baino konplexuagoa den behaketa batez elikatzeko, La noche navegable (1993) edo Benarés-Sanganer (1999) bezalako lanetan, azkenik ehiztari bakartiaren irudiarekin identifikatzeko, edo gauean zelatan dagoen frankotiratzailearekin, berak bere "Trilogía nocturna" deitu zuena osatzen duten lanetan, Txinan filmatutako Las horas contadas (2010), Luz a la deriva (2015) Islandian eta Lo ibiltariak Japonian. Hori guztia Rijeka (2019) filman amaitzen da, Kroazian grabatutako bere azken lanean. Baina merezi du, era berean, bere Super 8 zaharren irudien azken bildumak izan duen amaiera-papera nabarmentzea; izan ere, testamentu bisual gisa, Maria Elorza zinemagilearekin batera egin da, berriki, On the Water 's Edge: Filmworks 1984-1988 (2022) izenburupean.
Gabriel Villota Toyos
Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) irakaslea eta ikertzailea