Kiluanji Kia Henda 1979an jaio zen Angolan. Luandan (Angola) bizi eta lan egiten du. Argazkilari sutsuen inguruan jaio izanak arte bisualekiko interesa piztu zuen Kia Hendarengan. Musika abangoardistarekin eta antzerkiarekin duen lotura bere formazio kontzeptualaren parte da, baita Luandako artistekin duen lankidetza ere.Haren lanak honako hauetan sartu edo enkargatu dira azken urteotan: Serpentine Galleries (Londres); Haus der Kulturen der Welt (HKW); Centre George Pompidou (Paris); Migros Museoa (Zurich); Rotterdamgo Nazioarteko Zinemaldia; Lubumbashiko (Lubumbashi) 2. Biurtekoa; Gwangjuko (Gwangju) 12. Biurtekoa; Tate Modern (Londres); Guggenheim Museoa (Bilbo); New Museumeko 3. Hirurtekoa (New York); Dakarreko 11. Bienala (Dakar); Bergengo Batzarra (Bergengo 1. Biurtekoa); Tamayo Museoa (Mexiko DC 29). 2012an, Kia Hendak Angolako Kultura Ministerioaren Kulturaren eta Arteen Sari Nazionala jaso zuen; eta, 2014an, Foreign Politics aldizkari estatubatuar ospetsuak Munduko 100 Pentsalari Nagusien artean hautatu zuen. 2017an, Frieze Arte Saria irabazi zuen, eta, 2019an, Unlimited Art Basel proiekturako hautatu zuten.
Othello's Fate (Act I, II, III, IV eta V), 2013
Inprimaketa digitala aluminioan muntatutako mate paperean
110 x 170 cm
Kortesia: Filomena Soares Galeria eta artista
Otelo jeloskortasunari buruzko istoriotzat hartzen bada ere, arraza ere gai garrantzitsua da obran: Desdémonak alde egin behar du Otelo mairua delako; Otelo Iagoren azpijokoei men egiten die etengabe pairatzen duen arraza-abusua barneratu duelako. {>“Agian beltza delako”, hori arrazoia dela uste du Otelok, Desdémonaren ezkontza-nahasteaz konbentzituta, eta horrek pertsonaien patua ezartzen du (tragediaren parte den aintzatespen-akatsarengatik). Hau da, ez da konturatzen bere burua beste norbaiten begiradaz behatzen duena bera dela eta ez bere emaztea. Self-Portrait as a White Man (2010) proiektuaren parte diren Othello's Fate (2013) izenaz ezagutzen diren bost argazkiz osatutako serie batean, Kia Hendak Otelo biluzik kokatzen du rokoko estiloko atze-oihal baten aurrean, eta mendebaldeko artean debekatuta dagoen irudi gisa gizon beltz biluziaren gaiaren inguruan hausnartzen du.
Phantom Pain – A Letter to Henry A. Kissinger, 2020
HD bideoa, kolorea, soinuduna, 08’ 30’’
Kortesia: Filomena Soares Galeria eta artista
Phantom Pain – A Letter to Henry Kissinger laburmetraia Henry Kissinger estatu iparramerikarreko idazkari ohiari zuzendutako bideogutuna da. Elementu autobiografikoen bidez, film osoa Kiluandji Kia Henda artista jaio eta hazi zen kale beran grabatu zen. Angolako Gerra Zibilaren (1975-2022) garai luzean haurtzaroko oroitzapenei eta gerra hotzak gatazka horretan izandako eragin handiari buruz hitz egiteko, Kia Hendak kale berean dauden zinema-aretoa, eliza eta ortopedia zentroa bisitatzen ditu. Laburmetraian AEBren ekarpen maltzurra jorratzen da, Angolako gerra nola mantendu eta biziagotu zuen azalduz, In Search of Enemies liburuan jasotzen den gisa, Inteligentzia Agentzia Zentraleko ofizial ohi eta 1975eko Angolako Indar Berezien buruzagia John Stockwellek idatzia.
La conquista del reino sin memoria (con Jeanne Rolande), 2023
Inpresioa Fine Art paper gainean
93 x 140 cm
Ekoizpen berria
Erretratu hau artistak 2010az geroztik garatutako serie baten parte da. Bertan, diaspora afrikarrak Europan duen presentzia aztertzen da, bai ikuspegi historiko batetik, bai ikuspegi garaikide batetik, etorkin berrien egoera zailari dagokionez.
Donostian egindako erretratu honen helburua, bereziki, hiriak Afrikatik joandako esklaboen merkataritzarekin zuen lotura agerian uztea zen. Esklabo horiek oparotasunari lagundu zioten garai historiko luze batean Hego Amerikako landaketetan egindako lanarekin, eta haren arrastoak oraindik ere bizirik dirau.
Jeanne Rolande aktibista argazki batean ateratzeko jarri zen hiriko udaletxeko ekitaldi aretoaren barruan. Bere jarrera desafiatzaileak bi gauza adierazten ditu; alde batetik, emigratzaile-komunitateen presentzia legitimatzea bilatzen du, botere instituzionala, eta, beraz, haren jarrera, ordezkatzen duten egituren barruan; bestalde, bere erretratuak dueluen errituala gogorarazten du, erresistentzia-modu gisa. Panpako lumagilea Hego Amerikako kolonietatik datorren espeziea da, eta gaur egun espezie inbaditzailetzat hartzen da. Hazteko eta bertako espezieak ordezkatzeko duen gaitasuna mehatxu bat da, eta ez dator bat lurzoruak deskontaminatzeko ahalmen gutxietsiarekin.
Lurzoruak deskontaminatzea adimenak deskolonizatzea bezain premiazkoa den une honetan, eta, beraz, modu ankerrean gure gain boterea eragiten duten mekanismoak berregituratu behar diren honetan, erretratu honek Jeanne bezalako aktibisten eguneroko borrokak laburbiltzen ditu irudi desafiatzaile batean, eta fikzioz eta sinbolikoki bada ere, historikoki Europako gutxiengo zapalduetan askatasunaren, eskubide sozialen eta itxaropenaren egarria asetzen lagunduko du.
—Kiluanji Kia Henda